1.
Database Migration (Veri Tabanı Göçü) Nedir?
Bir uygulama, sistem veya veri kaynağının, mevcut konumdan başka bir yere taşınması anlamına gelen migration teriminin detaylı tanımı, özellikleri, gerekliliği ve en yaygın araçlar kullanılarak nasıl yapıldığı konusu bu yazıda anlatılmaktadır. Okumaya devam ederek migration nedir, sorusu ve diğer soruların ayrıntılı cevabını görmek mümkün.
Türkçeye veri tabanı göçü ya da veri merkezi taşıma olarak yerleşen data migration, BT altyapısını, değişen ihtiyaçlara göre yeniden şekillendirmek ya da mevcut sistemini başka bir servis sağlayıcısının veri merkezine taşımak isteyenlerin başvurduğu bir planlama yöntemidir. Bu taşınma işlemi fiziksel olabileceği gibi sanal da olabilir. Yani bir işletmenin fiziksel sunucularını, sanal ortama taşımak istemesi de migration planlaması gerektirir. Elbette ki bu süreçte veri kaybı ya da sızıntısı riskini asgari düzeye indirmek için özel bir servis kullanılır. Bu servis ise veri tabanı kaynağından hedef veriye taşıma yaparken veri dönüştürme ve doğrulama gibi pek çok işlem gerçekleştirir. Aşağıdaki bölümlerde bu işlemlerin nasıl yapıldığına dair detayları görebilirsiniz.
2.
Migration Nasıl Yapılır?
Yukarıda da kısaca bahsedildiği üzere veri merkezi taşıma süreci esnasında kaynak ve hedef arasında pek çok farklı işlem gerçekleşir. Bu işlemler hem veri güvenliği hem de sistem sürekliliği açısından kritik öneme sahiptir. Aşağıda, migration sürecinde izlenen temel adımları bulabilirsiniz.
1. İhtiyaç Analizi ve Planlama
Her planlama sürecinde olması gerektiği gibi veri tabanı göçü öncesinde de belli ihtiyaçların belirlenmesi gerekir. Dolayısıyla öncelikle işletmenin mevcut BT altyapısı analiz edilir ve taşınma hedefleri netleştirilir. Hangi verilerin, uygulamaların veya sunucuların taşınacağına karar verilir. Bu aşama sonucunda sürecin yol haritası ortaya çıkar.
2. Kaynak ve Hedef Ortamın Hazırlanması
İhtiyaç analizi gerçekleştirildikten sonraki adımsa tarafların ortamlarının hazırlanmasıdır. Taşınacak veriler için hedef sistemde gerekli kaynaklar oluşturulur. Donanım, yazılım ve bulut altyapısı gibi bileşenler migration işlemine uygun hale getirilir.
3. Veri Haritalama ve Dönüştürme
Ortamların hazır hale getirilmesinin ardından en önemli adım olan "mapping" ve "transformation" süreci gelir. Verilerin kaynak sistemden hedef sisteme uyumlu bir şekilde aktarılması için veri formatları dönüştürülür. Bu adım, olası uyumsuzlukları en aza indirmek için son derece önemlidir.
4. Veri Taşıma (Transfer)
Mapping ve transformation süreci sonrası veriler, güvenli protokoller üzerinden hedef ortama aktarılmış olur. Bu aşamada veri kaybı yaşanmaması için kopyalama ve şifreleme yöntemleri kullanılır.
5. Doğrulama ve Test Süreci
Aktarım tamamlandıktan sonra ise taşınan verilerin bütünlüğü ve doğruluğu test edilir. Uygulama ve sistemlerin yeni ortamda doğru çalışıp çalışmadığının kontrolünün ardından BT altyapısı, yeni veri sağlayıcısında çalışmaya hazır hale gelir.
6. Canlıya Geçiş (Cutover)
Tüm testler başarılı olduktan sonra kullanıcıların yeni sistem üzerinden erişim sağlaması için canlıya geçiş yapılır. Eski sistem kapatılır veya yedek olarak bekletilir.
7. İzleme ve Optimizasyon
Taşınma tamamlandıktan sonra sistem, performans ve güvenlik açısından sürekli izlenir. Gerekli durumlarda optimizasyonlar uygulanır.
3.
Veri Tabanı Göçü Ne Zaman Gereklidir?
Data migration ne demek, konusu detaylandırıldığında, veri tabanı göçünün hangi durumlarda gerekli olduğu da bilinmesi gerekenler arasında yer alır. Yeni bir yazılıma veya donanıma geçiş yapılmak istendiğinde, performans ve güvenlik konularında iyileşme sağlanmak istendiğinde veya veri depolamada sunduğu kolaylıktan dolayı veri tabanı göçü sürecine başvurulabilir. Aşağıdaki listede tüm bunların ayrıntılı açıklamasını bulmak mümkün.
- Sistem Değişikliği Durumunda: Bir işletme mevcut yazılımını ya da donanımını daha gelişmiş bir teknoloji ile değiştirmek istediğinde veri tabanı göçü kaçınılmaz hale gelir. Bu durumda ise eski sistemdeki tüm verilerin, yeni platforma kayıpsız olarak aktarılması gerekir ki operasyonel süreçler aksamadan devam edebilsin.
- Performans İyileştirme Durumunda: Zaman içinde veri tabanları büyür ve sistemin performansı düşmeye başlayabilir. Daha hızlı işlem kapasitesi, daha iyi güvenlik altyapısı ya da ölçeklenebilir bir yapıya geçmek için data migration süreci tercih edilir. Süreç sonucunda ise kullanıcı deneyiminin iyileşmesi ve verimliliğin artması hedeflenir.
- Veri Depolama Durumunda: İşletmeler büyüdükçe depolama ihtiyaçları da artar. Daha geniş kapasiteye sahip bir sunucuya veya bulut tabanlı bir depolama alanına geçiş yapılmak istendiğinde veri tabanı göçü yapılması gerekir. Böylece hem maliyetler optimize edilir hem de yedekleme ve erişim kolaylığı sağlanır.
Tüm bu bilgilere ek olarak belirtmek gerekir ki data migration süreci, veri tabanınızı iyileştirebileceği gibi, doğru yapılmadığında büyük riskleri de beraberinde getirebilir. Dolayısıyla uygulama öncesinde bu konuda profesyonel destek almak ve sağlam bir analiz gerçekleştirmek, kritik bir öneme sahiptir.
4.
Golang Programlama Dilinde Migration Süreci
Goose ile Database Migration Yönetimi
Golang programlama dilinde yazılmış bir migration aracı olan Goose, veri tabanı şemasını SQL dosyaları ya da Go fonksiyonlarıyla yönetmenizi sağlamak için tasarlanmıştır. Desteklediği DB sürücüleri arasında PostgreSQL, MySQL, SQLite3, MSSQL, Redshift, TiDB, ClickHouse, Vertica ve YDB bulunur.
Goose Migration Komutları
Aşağıda, veri tabanı göçü esnasında kullanılabilecek en temel Goose migration komutları hakkındaki detayları bulabilirsiniz.
- up: Son migration’ı uygular.
- down: Son migration’ı geri alır.
- status: Migration durumunu kontrol eder.
- redo: Son migration’ı geri alıp tekrar uygular.
- create: Yeni migration dosyası oluşturur.
- reset: Veri tabanını ilk durumuna getirir.
- to: Veri tabanını belli bir migration sürümüne taşır.
Goose ile Migration Dosyası Oluşturma
Yeni bir migration dosyası oluşturmak için Goose komutlarını kullanmak mümkün. Örneğin "goose create add_users_table sql" komutu, "add_users_table" adında bir SQL migration dosyası yaratır. Bu dosya içinde tabloların eklenmesi, kolon değişiklikleri veya veri güncellemeleri gibi işlemler yazılabilir. Daha sonraki dosya adlandırma ve versiyon numaralandırma sistematiği ise migration sırasının korunmasını sağlar.
Uygulama ve Geri Alma
Oluşturulan migration dosyaları, "goose up" komutu ile veri tabanına uygulanır. Eğer bir hata oluşursa veya değişiklik geri alınmak istenirse "goose down" komutu kullanılarak son migration iptal edilebilir. Bu sayede veri tabanı her zaman tutarlı kalır ve hatalı değişiklikler hızlıca geri alınabilir. Ayrıca "goose status" ile hangi migration’ların uygulanıp uygulanmadığını takip etmek de mümkün.
SQL Tabanlı Migration Süreci
SQL tabanlı DB migration sürecine ait ayrıntılar ise aşağıdaki başlıklarda gösterilmektedir.
SQL Migration Komutları
SQL ile migration yaparken kullanılan temel komutlar şunlardır:
- CREATE TABLE: Yeni bir tablo oluşturur.
- ALTER TABLE: Mevcut tablolarda değişiklik yapar.
- DROP TABLE: Mevcut tabloyu siler.
- INSERT INTO: Tabloya veri ekler.
- UPDATE: Tablo verilerini günceller.
- DELETE FROM: Tablo verilerini siler.
Migration Script'leri Yazma
SQL'de her değişiklik için ayrı bir migration script’i yazılır. Bu script'ler, veri tabanında yapılacak değişiklikleri adım adım kaydeder ve daha sonraki adım olan rollback için referans olur.
Uygulama ve Rollback
Hazırlanan migration script'leri uygulanarak veri tabanı güncellenir. Eğer bu esnada bir hata oluşursa veri tabanı, rollback komutları kullanılarak önceki sürüme döndürülebilir. Bu sayede veri kaybı riski minimize edilmiş olur.
Gorm ile ORM Süreci
Gorm ile database migration sürecinin detayları ise hemen aşağıda yer alıyor.
Gorm Migration Komutları
Gorm ile migration yaparken kullanılan temel komutlar şunlardır:
- db.AutoMigrate(&Model{}): Modelde tanımlı yapıyı veri tabanına uygular.
- db.Migrator().CreateTable(&Model{}): Yeni tablo oluşturur.
- db.Migrator().DropTable(&Model{}): Mevcut tabloyu siler.
- db.Migrator().RenameTable(&OldModel{}, &NewModel{}): Tablo adını değiştirir.
Model Üzerinden Migration
Gorm’da veri tabanı tabloları genellikle struct modeller üzerinden yönetilir. Modelde yapılan alan değişiklikler, db.AutoMigrate komutu ile veri tabanına yansıtılır. Böylece migration işlemleri, manuel SQL yazmadan, kolayca gerçekleştirilebilir.
Rollback ve Güncellemeler
Gorm’da rollback işlemleri için önceden hazırlanmış migration script'leri veya manuel SQL komutları kullanılabilir. Model değişiklikleri ile yapılan migration işlemleri, herhangi bir hata durumunda geri alınabilir ve böylece veri tabanı güvenliği korunmuş olur.
Migration Öncesi Mutlaka Yapılması Gerekenler
Aşağıdaki listede, migration öncesi mutlaka yapılması gereken üç başlığa yer verilmiştir.
- Veri Yedekleme: Veri tabanındaki tüm bilgilerin kopyalanıp taşınması ya da güncellenmesi anlamına gelen migration sürecinden önce, tüm riskleri azaltmak adına veri yedekleme yapmayı ihmal etmeyin.
- Test Ortamında Deneme: Production safhasına geçmeden önce uygulanan migration komutlarını, bir test ortamında denemeniz faydalı olacaktır.
- Versiyon Kontrolü: Migration sürecinde yapılan değişikliklerin takip edilebilmesi ve gerektiğinde geri alınabilmesi için kod ve migration dosyalarının versiyon kontrol sisteminde tutulması önemlidir. Bu sayede hatalar hızlıca tespit edilir ve veri kaybı riski en aza indirilir.
Ayrıca Veri Merkezi Altyapısında Yeni Trendler başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.
