Yüksek performanslı, bellek içi çalışan ve açık kaynaklı bir veri deposu olan Redis, anahtar-değer yapısı temelinde çalışırken liste, küme, sıralı küme ve hash gibi farklı veri türlerini de destekleyerek klasik veri tabanlarından ayrılır. Hafif ve bağımsız yapısı sayesinde farklı işletim sistemlerinde kolayca kurulup çalıştırılabilen bu program, gerçek zamanlı veri işleme, önbellekleme ve mesajlaşma gibi senaryolarda kullanılır. Öne çıkan kullanım örnekleri arasında skor tabloları, yayınla/abone ol mesajlaşma, görev sıralama (queues), Full Page Cache (FPC) ve gerçek zamanlı analizler bulunur. Redis’in kullanımı basit olup anahtar-değer ilişkisi üzerinden hızlı veri erişimi sağlamasıyla bilinir. Bulut sistemleriyle birleştirildiğinde ise Redis, verilerin güvenli ve her yerden erişilebilir şekilde depolanmasına ve yönetilmesine olanak tanır. Özetle Redis hem hızlı hem esnek bir veri yönetim aracı olarak modern yazılım ve bulut tabanlı çözümler için ideal bir çözümdür. Daha fazla detay için okumaya hemen başlayın!
Veri tabanı yönetim sistemleri içinde en yaygın kullanılanlar arasında bulunan Redis; yüksek düzeydeki veri yapısı, üstün performansı, bağımlılıklardan arınmış sınırları ve yüksek veri kullanılabilirliği ile öne çıkmakta. Okumaya devam ederek Redis nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır ve bulut sistemlerle ilişkisi nedir, gibi soruların detaylı yanıtlarını öğrenebilirsiniz.
Remote Dictionary Server ifadesinin kısaltması olan Redis, açık kaynaklı, bellek içi çalışan bir veri yapısı sunucusudur (in-memory data structure store). Her anahtarın, dize (string) biçiminde bir değere karşılık geldiği geleneksel anahtar-değer veri tabanlarının aksine Redis, farklı veri türlerini destekleyerek bu yapıyı genişletir. Örneğin 1 milyon küçük anahtarın yer aldığı bir Redis veri tabanı, veri türlerine ve değer uzunluklarına bağlı olarak yaklaşık 85–100 MB civarında bellek alanı kaplayabilir. Redis, 2.0 sürümünden itibaren publish/subscribe (yayınla/abone ol) mesajlaşma modelini destekleyerek bir “message broker” olarak da kullanılabilir. Tüm bunları daha net anlayabilmek için anahtar-değer veri tabanlarının özelliklerini de incelemek faydalı olacaktır. Aşağıda, anahtar-değer veri tabanı tanımını ve detaylarını görmek mümkün.
Redis nedir nasıl kullanılır, konusunu daha iyi kavramak isteyenlerin anahtar-değer veri tabanları hakkındaki detaylara da hakim olması beklenir. Anahtar-değer veri tabanı, verileri “anahtar” (key) ve “değer” (value) çiftleri halinde depolar. Bu sistemde her anahtar benzersizdir ve belirli bir veriye doğrudan erişim sağlar. Bu yapı sayesinde veriye ulaşmak oldukça hızlı ve verimlidir. Veri tabanı yönetiminde karmaşık sorgular yerine basit işlemler kullanıldığı için performans yüksek, gecikme süresi ise düşüktür. Özellikle yüksek trafik alan uygulamalarda ve gerçek zamanlı veri erişimi gereken durumlarda sıkça tercih edilir. Bunların yanı sıra anahtar-değer tabanları genellikle kullanıcı oturum yönetimi, önbellekleme ve gerçek zamanlı istatistik toplama gibi alanlarda kullanılır. Redis de bu temel yapıyı temel alır; ancak yalnızca düz metin veya sayısal değerlerle sınırlı kalmaz. Liste, küme (set), sıralı küme (sorted set) ve hash gibi daha karmaşık veri türlerini de destekleyerek klasik anahtar-değer veri tabanlarından ayrılır.
Aşağıda, veri tabanı yapıları arasında en çok kullanılanlardan biri olan Redis'in en temel özelliklerini görmeniz mümkün.
Redis, ANSI C dilinde yazılmış hafif bir yazılımdır ve dış bağımlılıklara ihtiyaç duymaz. Bu da onu taşınabilir ve kurulumu son derece kolay hale getirir. Örneğin Redis; Linux, macOS gibi birçok işletim sisteminde ek bir modül kurmadan doğrudan çalışabilir. Bu özellik, geliştiricilerin sistemi hızla devreye almasını ve farklı ortamlarda test etmesini kolaylaştırır. Windows platformu için Redis resmi olarak desteklenmez; ancak Microsoft tarafından geçmişte yayımlanan deneysel bir sürüm artık güncellenmemektedir. Ancak günümüzde çoğu kullanıcı Redis’i, bu sistemlerde performansı çok daha kararlı olduğu için, Linux tabanlı sunucularda çalıştırmayı tercih eder.
Redis, sadece düz metin değerlerini değil; karma (hash), küme (set), liste (list), dize (string) ve sıralanmış küme (sorted set) gibi farklı veri yapılarıyla da çalışabilir. Bu çeşitlilik, verilerin çok farklı senaryolarda kullanılabilmesini sağlar. Örneğin bir sosyal medya uygulamasında kullanıcı takip listeleri “küme” yapısıyla tutulabilir, gönderilerin beğeni sayıları “sıralı kümelerle” yönetilebilir. Kullanıcı oturum bilgileri ise “karma” yapısında depolanarak her kullanıcıya ait farklı değerlerin tek bir yerde saklanması mümkün olur. Bu esneklik Redis’i, basit bir veri deposundan çok daha fazlası haline getirir.
Redis, verileri öncelikli olarak bellekte saklar ancak kalıcılık (persistence) için diske de yazabilir; bu sayede hem hız hem de veri güvenliği sağlar. Okuma ve yazma işlemleri milisaniyeler içinde gerçekleşir. Bu da onu özellikle anlık veri güncellemeleri gerektiren uygulamalarda ideal bir çözüm haline getirir. Örneğin bir haber sitesinde kullanıcıların en çok okuduğu haberlerin sıralamasını göstermek istiyorsan Redis bu listeyi gerçek zamanlı olarak güncelleyebilir. Verilerin bellek üzerinde tutulması, klasik veri tabanlarında görülen disk gecikmelerini ortadan kaldırır. Ayrıca çoğunlukla tek iş parçacıklı (mostly single-threaded) mimarisi ve olay döngüsü modeli sayesinde kaynak kullanımı optimize edilir; Redis 6’dan beri isteğe bağlı I/O thread’leri de desteklenir.
Redis, yüksek veri kullanılabilirliği için yerleşik replikasyon (replication), kalıcılık (persistence) ve Sentinel/Cluster yapılarını destekler. Yani sistemde bir arıza meydana geldiğinde bile veriler kaybolmadan yedek sunuculardan erişilebilir. Örneğin bir e-ticaret sitesinde alışveriş sepeti bilgileri Redis üzerinde tutuluyorsa sistem arızalansa bile kullanıcı verileri, yedek sunucuya kopyalanarak korunur. Bu özellik, bilhassa yüksek trafik alan, sürekli erişim gerektiren sistemler için kritik öneme sahiptir.
Redis ne demek, konusunu işlediğimiz bu yazıda sırada en yaygın Redis kullanım örnekleri var. Detayları aşağıdaki listede görebilirsiniz.
Peki, Redis nasıl kullanılır? Redis’i kullanmak için öncelikle sisteminize kurulumu gerçekleştirmeniz gerekir. Redis açık kaynaklı bir yazılım olduğu için Windows, macOS ve Linux gibi birçok platformda kolaylıkla kurulabilir. Kurulum tamamlandıktan sonra komut satırı üzerinden Redis sunucusu başlatılır ve ardından Redis istemcisi aracılığıyla verilerle etkileşime geçilebilir. Yukarıdaki bölümlerden de hatırlayacağınız üzere Redis kullanımının temelinde “anahtar-değer” ilişkisi yer alır. Yani, bir anahtar oluşturulur ve bu anahtara karşılık bir değer atanır. Bu yapı sayesinde verilere ulaşmak son derece hızlıdır. Örneğin bir kullanıcının oturum bilgisini kaydetmek için şu komut kullanılabilir: SET session_id_123 "XXX" Bu işlem, “session_id_123” adlı bir anahtar oluşturur ve bu anahtara XXX değerini atar. Daha sonra aynı veriye erişmek için şu komut girilir: GET session_id_123 Redis yalnızca basit string değerleri değil; listeler, kümeler, sıralı kümeler, hash’ler ve bitmaps, hyperloglogs, stream gibi gelişmiş veri yapılarını da destekler. Örneğin bir liste oluşturmak için: LPUSH tasks "İçerik kontrolü" "Anahtar kelime analizi" "Meta düzenleme" komutu kullanılabilir. Bu komut, belirtilen görevleri bir liste halinde Redis’e ekler. Daha sonra bu listedeki veriler, sırasına göre okunabilir veya güncellenebilir.
Redis, genellikle yazılım geliştirme projelerinde veri tabanı sorgularını hızlandırmak, önbellekleme yapmak veya geçici verileri saklamak amacıyla tercih edilir. Örneğin bir web uygulamasında, sık sorgulanan verileri Redis üzerinde tutmak, uygulamanın genel yanıt süresini ciddi biçimde kısaltır. Sonuç olarak Redis kullanımı hem oldukça basittir hem de farklı veri türleriyle çalışabilme özelliği sayesinde çok yönlü bir yapıya sahiptir. Program doğru yapılandırıldığında hem hız hem de verimlilik açısından önemli avantajlar sunar.
Redis, yüksek hızlı veri işleme ve anlık erişim sağlarken bulut sistemleri, bu verilerin güvenli bir şekilde depolanmasını, yönetilmesini ve her yerden erişilebilmesini mümkün kılar. Örneğin gerçek zamanlı skor tabloları veya mesajlaşma sistemlerinden gelen veriler, bulut üzerinde analiz edilerek anlamlı raporlara dönüştürülebilir. Ayrıca Redis’in tek sunucuda sunduğu hız ve performans, bulut ile birleştiğinde milyonlarca kullanıcıya hizmet veren ölçeklenebilir sistemlerde de etkili şekilde kullanılabilir. Böylece hızlı veri işleme ve uzun dönemli veri analizi bir araya gelerek hem bireylere hem de işletmelere büyük fayda sağlar. Devamı için veri tabanı yönetimi ile alakalı bulut çözümlerine ve DevOps hizmetlerine göz atabilirsiniz.
Ayrıca İş Sürekliliğinde Doğru Veri Yedekleme Nasıl Yapılır? başlıklı yazımız da ilginizi çekebilir.
Formu doldurun, sizinle iletişime geçelim! BT operasyonlarınız için başarının altyapısını birlikte kuralım.
