1.
SQL Ne İşe Yarar?
Structured Query Language (SQL), veri tabanı yönetim sistemlerinde kullanılan standart bir sorgulama dilidir. SQL nedir sorusuna “yapılandırılmış sorgu dili” yanıtı da verilebilir. İlişkisel veri tabanları üzerinde veri oluşturma, düzenleme, silme ve sorgulama işlemleri yapmaya olanak tanıyan SQL ile ilgili tüm merak edilenler bu yazıda!
SQL, bir veri tabanındaki verileri yönetmek, düzenlemek ve sorgulamak için kullanılan en temel araçtır. SQL’in temel işlevi, ilişkisel veri tabanları ile iletişim kurmak ve veriler üzerinde işlem yapmaktır. SQL ne işe yarar sorusuna daha ayrıntılı olarak şu yanıtlar verilebilir:
- SQL, veri kaydetmeye yarar. Örneğin; yeni bir müşteriyi sisteme kaydetmek.
- Veri sorgulamaya yani ihtiyacınız olan bilgiyi çekebilmenize olanak sağlar. Örneğin; tüm müşteri listesini görmek.
- Mevcut kayıtları değiştirmeyi yani verileri güncellemeyi mümkün kılar. Örneğin; müşterinin telefon numarasını güncellemek.
- Artık kullanılmayan ve hatalı kayıtları silmeye yarar.
- Yeni tablolar oluşturma, var olanları değiştirme ya da silme gibi veri tabanı yapısını yönetmeye yönelik işlemleri yapabilmeyi sağlar.
- Kimlerin hangi verilere erişeceğini belirlemeye imkân sağlar.
2.
SQL ile Neler Yapılabilir?
SQL ile neler yapılır sorusunun yanıtını anlamak için SQL çalışma mantığını anlamak gerekir. SQL’in çalışma prensibi şu şekildedir: Kullanıcı veya uygulama SQL komutlarını yazar. Bu komutlar veri tabanı yönetim sistemine (DBMS – örn: MySQL, Oracle, PostgreSQL) gönderilir. DBMS komutları işler, uygun veriyi bulur veya değiştirir ve sonucu geri gönderir. SQL’in işleyiş adımları Komut Gönderme → Sorgu Çözme → Optimizasyon → Sonuç Döndürme olarak özetlenebilir. Peki SQL ile neler yapılabilir?
- Müşteri bilgileri yönetimi (CRM) yapılabilir. Örneğin İstanbul’daki müşterilerin listesini çekmek isteyen bir banka ya da e-ticaret sitesi müşterilerini bu şekilde filtreleyip kampanya yapabilir.
- Satış raporları oluşturulabilir. Şirketler, SQL sayesinde satış performansını kolayca raporlar. Örneğin son 1 ayda yapılan satışların toplam tutarına bakılabilir.
- Stok takibi yapılabilir; market zincirleri veya depolar kritik ürünleri takip edebilir. Örneğin stokta 10’dan az kalan ürünler listelenebilir.
- Kullanıcı davranış analizi yapılabilir. Instagram, X gibi platformlar kullanıcı aktivitelerini SQL server ile analiz edebilir.
- Finansal işlemler yapılabilir. Örneğin bankalar bu mantıkla güvenli para transferlerini yürütür.
- Çalışan yönetimi sağlanır. İnsan kaynakları departmanları personel bilgilerini SQL ile yönetir. Örneğin maaşı 50.000 TL’den fazla olan çalışanları listeleyebilirler.
- Yetkilendirme ve güvenlik için kullanılabilir. Örneğin bir kullanıcıya sadece sorgulama yetkisi vermek gibi.
Görüldüğü gibi SQL ile veri sorgulama, raporlama, güncelleme, güvenlik yönetimi, finansal işlemler, stok ve müşteri takibi gibi pek çok iş yapılabilir. Aslında arkasında veri olan her uygulama ve işletme (bankacılık, sosyal medya, e-ticaret, sağlık sistemleri) SQL’den faydalanır. GlassHouse veri tabanı hizmetleri ile BT altyapınıza en uygun veri tabanı teknolojilerini istediğiniz ortamda ve tamamen yönetilen şekilde temin etmeye ne dersiniz?
3.
SQL Komutları Nelerdir?
SQL komutu, veri tabanı ile etkileşim kurmak için kullanılan temel talimatlardır. Bunlar işlevlerine göre farklı kategorilere ayrılır:
- Veri Tanımlama Dili: Data Definition Language (DDL), veri tabanı yapısını tanımlamak veya değiştirmek için kullanılır. Örneğin CREATE komutu yeni veri tabanı veya tablo oluşturur. ALTER komutu var olan tablonun yapısını değiştirir. DROP DATABASE komutu bir veritabanını, DROP TABLE komutu ise bir tabloyu tamamen siler. TRUNCATE komutu ise tabloyu silmeden içindeki tüm verileri temizler.
- Veri İşleme Dili: Data Manipulation Language (DML), tablolardaki veriler üzerinde işlem yapar. Örneğin INSERT komutu yeni kayıt ekler. UPDATE komutu mevcut kayıtları günceller. DELETE ise seçilen kayıtları siler.
- Veri Sorgulama Dili: Data Query Language (DQL), verileri sorgulamak için kullanılır. SELECT komutu ile tablo içinden veri çekilir.
- Veri Kontrol Dili: Data Control Language (DCL), kullanıcı yetkilendirmesi ve güvenlik için kullanılır. GRANT komutu kullanıcıya yetki verir. REVOKE komutu kullanıcıdan yetki alır.
- İşlem Kontrol Dili: Transaction Control Language (TCL), veri tabanı işlemlerinin bütünlüğünü, tutarlılığını, izolasyonunu ve kalıcılığını sağlayan; değişikliklerin onaylanması (COMMIT), geri alınması (ROLLBACK) ve ara kontrol noktalarının belirlenmesi (SAVEPOINT) gibi komutlarla yönetilen bir dildir.
Sonuç olarak SQL, uygulamaların ve kurumların verilerini düzenli, güvenli ve erişilebilir şekilde yönetmelerini sağlayan kritik bir araçtır. Müşteri bilgileri, satış raporları, stok takibi ya da finansal işlemler gibi günlük operasyonlardan, uzun vadeli stratejik kararlara kadar her alanda doğru ve hızlı bilgiye ulaşmayı mümkün kılar. SQL sayesinde şirketler yalnızca verilerini saklamakla kalmaz, aynı zamanda bu verileri analiz ederek rekabet avantajı elde eder. Güvenlik, hız ve esneklik sunan SQL, dijital çağda veriye dayalı kararlar almak isteyen işletmeler için vazgeçilmezdir. İşletmelerde dijital dönüşüm ile ilgili daha fazla şey öğrenmek için tıklayın!
